Το κοινωνικό κράτος

 

Σχολιαστές – δημοσιογράφοι και πολιτικοί - οι οποίοι, μέχρι χθες, ώμνυαν στα μνημόνια, και προέβλεπαν καταστροφές ως αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης που έκανε ο Α. Τσίπρας στην προηγούμενη θητεία του, τώρα βρίσκουν τα μέτρα του τρίτου μνημονίου υπερβολικά. Των προηγούμενων μνημονίων τα μέτρα τα έβρισκαν απολύτως απαραίτητα και, όπως έλεγαν, έπρεπε να τα επιβάλουμε οι ίδιοι στον εαυτό μας. Το χρώμα των μνημονίων, στην πραγματικότητα, ενοχλεί, όχι τα ίδια τα μέτρα. Μέτρα που είχαν γαλάζιο χρώμα – ή γαλαζοπράσινο - ήταν μέτρα εξυγίανσης. Τα επικείμενα νομοθετήματα, επειδή έχουν κόκκινο χρώμα, είναι παράλογα, αντιφατικά με τις εξαγγελλόμενες προθέσεις της κυβέρνησης, σε σύγκρουση με τις ανάγκες και την αντοχή του λαού κτλ.

Αν όντως οι προοδευτικοί δημοσιολόγοι εννοούν τον προοδευτισμό τους, πρέπει να παραδεχθούν ένα πράγμα: κανένας πρωθυπουργός δεν έδειξε, μέχρι τώρα, την αποφασιστικότητα που δείχνει ο Α. Τσίπρας στην εμπροσθοπορεία. Τα μέτρα είναι πολλά, σκληρά, άτεγκτα, και η κυβέρνηση αυτή θα τα πάρει. Μένει να δούμε η "προοδευτική" αντιπολίτευση τι θα κάνει. Ν.Δ. και ΠΑ.ΣΟ.Κ. έπασχαν όταν ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στην αντιπολίτευση αντιδρούσε στις προθέσεις τους να προχωρήσουν, όπως εκείνοι ήθελαν, με τις αποκρατικοποιήσεις και την «εξυγίανση» στο δημόσιο. Το ΠΟΤΑΜΙ και η Ένωση Κεντρώων υπερθεμάτιζαν για την τάξη που πρέπει να μπει και δεν είχε μπει στη διαπραγματευτική περίοδο της προηγούμενης κυβέρνησης. Τώρα;

Δεν περιμένω εκπλήξεις από την αντιπολίτευση. Όπως στη διαδικασία της συζήτησης των προγραμματικών εξαγγελιών της κυβέρνησης, έτσι και στην επικείμενη ψήφιση των επιμέρους νομοθετημάτων, θα αποστασιοποιηθεί από το μνημόνιο που συλλήβδην ψήφισε πριν τις εκλογές. Σε ό,τι αφορά τη Ν.Δ., μάλιστα, θα είναι ευκαιρία, για τους επίδοξους αρχηγούς, να επιδείξουν τη μαχητικότητα και το σθένος τους στην αντίσταση … στα μνημόνια που με δικές τους «πρωτοβουλίες» έγιναν απαραίτητα για την Ελλάδα. Οι διαπρύσιες δηλώσεις τους για υφεσιακά μέτρα που δεν θα ψηφίσουν προϊδεάζουν γι’ αυτά που θα γίνουν.

Την έκπληξη την περιμένω από την κυβέρνηση. Υπολογίζω, μάλιστα, πως θα είναι διπλή. Στο ένα της σκέλος θα αφορά στην ορμή με την οποία θα προχωρήσει στην εφαρμογή των δυσάρεστων νομοθετημάτων. Νομιμοποιημένος ως μνημονιακός πρωθυπουργός, ο Α. Τσίπρας δεν θα διστάσει να εφαρμόσει με συνέπεια όσα συμφώνησε με τους δανειστές. Οι λόγοι είναι δύο. Ο πρώτος είναι ότι αυτόν τον ρόλο του ανέθεσε η συνταγματικά κατοχυρωμένη πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Και οι υπόλοιποι, φυσικά, που δεν τον ψήφισαν, τον ίδιο ρόλο θα ανέθεταν στους εκλεκτούς τους αν εκλέγονταν. Η διαφορά του Α. Τσίπρα είναι ότι, επειδή δεν κρύβει κάτι από τους Έλληνες, θα εφαρμόσει στο ακέραιο το συμβόλαιο που υπέγραψε, και συνυπέγραψαν στο εσωτερικό και το εξωτερικό Έλληνες και ξένοι συμβαλλόμενοι. Η έκπληξη αφορά στο ότι δεν έχουμε συνηθίσει τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α σε αυτόν τον ρόλο: του εντολοδόχου για μεταρρυθμίσεις για τις οποίες ποτέ δεν εξέφρασε θετική άποψη.

Στο δεύτερό της σκέλος, όμως, η έκπληξη που περιμένω από την κυβέρνηση έχει άλλο χαρακτήρα. Τέτοια έκπληξη δεν θα περίμενα από τον γαλαζοπράσινο εξουσιαστικό συνασπισμό. Ευχής έργο είναι, για κάθε μέτρο που θα παίρνει ο Α. Τσίπρας, επιβαρυντικό για τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, για τους ανέργους και τους συνταξιούχους, να εφαρμόζει αντίμετρα ικανά να ισοσταθμίσουν τις απώλειες. Ένας τρόπος υπάρχει να καταστούν εφικτά τέτοια μέτρα: το κοινωνικό κράτος. Με ποιους πόρους; θα ρωτήσει εύλογα οποιοσδήποτε. Με τα χρήματα που θα αποφέρουν τα – επικείμενα επίσης - μέτρα πάταξης της παραοικονομίας, απαντώ. Τα χρήματα αυτά, μια έξυπνη κυβέρνηση της αριστεράς δεν θα τα διέθετε για την αποπληρωμή χρεών, αφού αυτά, ούτως ή άλλως, θα εξυπηρετηθούν στο πλαίσιο της συμφέρουσας δανειστικής συμφωνίας. Τα πρωτογενή πλεονάσματα, επίσης, συμφωνήθηκε να είναι χαμηλά.

Τότε, επίσης, θέλω να δω τη στάση που θα κρατήσει η αντιπολίτευση των κομμάτων που προανέφερα. Τότε θα δοθεί, αν το κοινωνικό κράτος λειτουργήσει, η μεγάλη ταξική μάχη στην Ελλάδα. Δεν είναι η φορολογία των μεγάλων επιχειρήσεων που ενοχλεί τη δεξιά, και θα την κάνει να αντιδράσει στην κυβέρνηση. Ούτε οι ίδιοι, άλλωστε, οι υπηρέτες του νεοφιλελευθερισμού, άλλαζαν το επαχθές φορολογικό καθεστώς, γιατί ήξεραν ότι εύκολα παραβιάζεται. Αυτό που δεν θα αντέξουν, θα είναι η ενεργοποίηση των μηχανισμών του κράτους προς όφελος των μαζών που πάσχουν. Για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι αν, τα επόμενα τέσσερα χρόνια, επιδειχθεί μια τέτοια ευαισθησία από τον Α. Τσίπρα, όλο το υπόλοιπο πολιτικό φάσμα θα αποσυντεθεί σε σχηματισμούς ολιγομελών φατριών, ανίσχυρων ή και ανύπαρκτων εκλογικά και πολιτικά. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι, περισσότερο από την εκλογική δύναμη των μαζών, οι εκπρόσωποι αλλότριων συμφερόντων φοβούνται την αφύπνιση των μαζών. Αφυπνισμένες κοινωνικές πλειοψηφίες είναι ικανές όχι μόνο να καταψηφίσουν αλλά και να εξευτελίσουν τους πολιτικούς και άλλους γητευτές τους, που κύριο έργο τους ήταν ο υπνωτισμός των λαϊκών – συμπεριλαμβανομένων των άλλοτε μεσαίων - στρωμάτων…

Δεν εξηγείται αλλιώς η όψιμη μεταστροφική πορεία, με τροχόσπιτα ή με καμιόνια, των υποψηφίων αρχηγών της Ν.Δ., στην κοινωνία στην οποία έστρεφαν, μέχρι τώρα, το μαστίγιο. Το μαστίγιο αυτό, τώρα, το κρατάει άλλος. Δεν έχει – θεωρώ – τον ίδιο στόχο. Αυτό πρέπει να φανεί ακόμα και μέχρι τα Χριστούγεννα ή, τουλάχιστον, μετά την πρώτη αξιολόγηση. Η κυβέρνηση του Α. Τσίπρα θα αξιολογηθεί όχι για την ταχύτητα με την οποία θα ευημερήσουν οι αριθμοί, αλλά για την ταχύτητα με την οποία θα δράσουν τα αναλγητικά αντίμετρα στους πόνους των Ελλήνων πολιτών που θα πληγούν – πάλι – από τα μνημονιακά μέτρα. Ο πολιτικός χρόνος στην Ελλάδα, όπως το θυμικό  των Ελλήνων, τρέχει και αλλάζει πολύ γρήγορα. Είναι αδηφάγος, όπως ο Κρόνος. Προτού να υποχωρήσει η πολιτική παλίρροια που έφερε την Αριστερά στην εξουσία, πρέπει η συνείδηση των Ελλήνων πολιτών να πλημμυρίσει αν όχι με αριστερό, τουλάχιστον με νόημα κοινωνικής αναφοράς σ’ ένα κράτος το οποίο θα συγκολλήσει και δεν θα αποκολλήσει οριστικά τα κομμάτια του κοινωνικού σώματος που ενώθηκαν για να εκλεγεί πρωθυπουργός ο Α. Τσίπρας.